Ingezonden stuk John Bakker "De ontwikkeling van de hockeystick en spelregels"

Ontwikkeling van hockeystick en regels.

Het onvolprezen Wikipedia geeft een inkijk in de historie van onze hockeystick. Het marmeren reliëf van ca. 510-500 v. Chr. uit Kerameikos, de begraafplaats van het oude Athene laat een vroege bully zien. Een beetje anders dan wij nog hebben geleerd, maar toch heel geloofwaardig. De vindplaats doet vermoeden, dat wie dit spel beoefende, in  hoog aanzien stond. Ik heb hierbij een  associatie met een vroegere ijshockeymaat van mij, die op zijn graf in Jorwerd een ijshockeystick als heeft, o door de friese kunstenaar Ids Willemsma. De oude steen uit Athene vertelt niet direct of de ondergrond zand, gras of ijs was, maar afgaande op de schaarse kleding lijkt ijs minder waarschijnlijk. In het reliëf zijn nog geen scheenbeschermers en gebitsbeschermers waar te nemen. Het aardige historisch overzicht laat wel zien dat spelen op ijs een belangrijke rol heeft gespeeld in de  groei naar het tegenwoordige spel.

De vorm van de ijshockeystick en de hockeystick is vermoedelijk omstreeks 1924 uit elkaar gegroeid. Dat wil zeggen dat vanaf die tijd een hockeystick ontstond met een platte kant en een ronde kant. Dit hield in dat vanaf dat moment veldhockey met één platte kant werd gespeeld, in plaats van met twee. Wat een verlies dat is geweest, daar kom ik straks op terug. De platte stick is nog aardig te herkennen in de vooroorlogse stick uit Engeland, een originele Hazzels Ltd, die al wel een ronde kant heeft. De steel is al heel licht gebogen. Laten we het houden op 1930.

De meesten van ons hebben al een halve eeuw sticks en spelregels voorbij zien komen. De veranderingen in sticks zijn nog wel bij houden, maar het aantal spelregels snelt de digitale ontwikkeling vooruit. Het helpt mijzelf ontzettend de spelregels iets te versimpelen. Als ik een fluit hoor stop ik, als ik weer een fluit hoor begin ik weer. Mooier kun je het niet krijgen.

Over de regels wil ik nog wel iets meer kwijt. Daarna over de vorm van de stick, ik voorspel: revolutionair.

Het definitief afschaffen van de buitenspelregel was natuurlijk een prachtige stap. Tot dan toe werd slechts de helft van het veld gebruikt. Door de ene partij de ene helft, door de andere partij de andere helft. Want op de andere helft stond je praktisch altijd buiten spel. Het was natuurlijk een intelligent idee om het hele veld te gebruiken. Wie daarvoor is geëerd is mij helaas niet bekend, het moet een genie zijn geweest. (Waaruit volgt dat meneer Blatter geen genie is, maar dat idee had ik al). In de loop van jaren zijn vele onderdelen heen en weer bijgevijld en weer opgedikt. Stick hoog. Stick laag, hetgeen nogal oneerlijk is want bij een lange speler zit de schouder behoorlijk wat hoger dan bij een korte. Nu mag hoog weer, maar hoe hoog, wanneer hoog? Het maakt de gemiddelde scheidsrechter vroeg oud. De regel betreffend het zogenaamd afhouden is inmiddels vele malen herzien, plus de mogelijk persoonlijke interpretaties van iedere scheidsrechter, die elk zijn persoonlijk kleurenpalet afwerkt. Míj valt op dat als ik achter iemand aan loop om de bal te bemachtigen, deze in rechte lijn gezien voortdurende over deze rechte lijn heen en weer hipt, waarbij hij volgens de scheidsrechter nooit afhoudt, maar wel voortdurend in de weg loopt. Wat het een uitvinding! Stiekem verlang ik ernaar hem de stick tussen de benen te duwen, om zo deze merkwaardige paringsdans te laten eindigen.

Dan hebben we het over op de stick slaan. Iedereen weet dat het hardhandig op de stick van een ander slaan heel onaardig is. Maar sinds de uitvinding van de carbonstick klinkt ieder stickcontact als een geweigevecht van hitsige herten in een stil bos. Zodat inmiddels elk geluid door de scheidsrechter wordt uitgelegd als slaan op een stick, maar op welke blijft onduidelijk.

De boog van de haak is aangepast, centimeter voor centimeter, ook de steel heeft de vorm van een gespannen boog aangenomen, alles onder goedkeuring van internationale commissies, deskundigen. Wie waren deze deskundigen? Doel was natuurlijk om het spel sneller te maken. Maar nu de bal zèlf sneller is geworden, dient het verplichte bitje zich aan omdat onze tanden nu eenmaal niet van carbon zijn. Het vervolg zal zijn dat een neusbescherming verplicht zal worden, eindigend bij een ijshockeyhelm, zoals die nu al door spelers bij uitlopen wordt gebruikt.

Dat is dan eindelijk een goede ontwikkeling. Terug naar de basis, toen hockey nog op ijshockey leek. Een stick die twee kanten heeft, die je beiden mag gebruiken. Weg met de onnatuurlijke backhandbeweging, die rond 1924 is afgedwongen. Voetje aan de bal geen probleem, net als bij ijshockey, zolang je de bal maar niet in het doel schopt. Dat scheelt heel wat gefluit en strafcorners, aangewreven door geniepers, die de bal even tegen de voet van de tegenstander duwen, daarbij ook nog door spelers van het eigen team bejubeld. Afhouden afschaffen, gewoon een schouderduwtje om de bal te bemachtigen.

Zo, nu het hockeyspel weer tot zijn sobere oorsprong is teruggekeerd, nog iets over de stick. Het willekeurige voordeel dat ooit is toebedeeld aan de rechtshandige speler, door een platte kant aan linkerzijde van de stick verplicht te stellen, verdient ongedaan te worden gemaakt door de stick van twee platte kanten te voorzien. Een sneller spel, leuker voor kinderen om aan het spel te beginnen. Weg met de levensgevaarlijke slag met de daarvoor nimmer bedoelde zijkant van de stick, al een linke techniek in de handen van topspelers, maar een levensgevaarlijk en grillig werktuig indien gebruikt door de overige 99,999 procent van hockeyspelers.

Een foto van het nieuwe ontwerp heb ik bijgevoegd. Weliswaar een prototype, maar het voordeel is evident. Twee platte kanten. En een afgesneden onderkant, zodat zelfs de klassiek backhand mogelijk blijft.  Veel handelingsvrijheid met de stick, verassend voor de keeper, leuk voor wie het hockeyspel nog moet leren.  

Sobere regels, sober materiaal.  Terùg naar de Hollandse regels van bijna een eeuw geleden, vóóruit met het spel.

Dit artikel zal ik ook toezenden naar het blad Hockey,  ik hoop dat ook de mening van andersdenkenden op prijs wordt gesteld. Ik denk hierbij aan een recente uitspraak in dat blad van Maartje Paumen, die ik zeer waardeer. Mensen zien haar als een beest dat altijd wil winnen. Ze zegt: "Inmiddels heb ik schijt  aan wat iedereen van me vindt.”  Daar houd ik van.

John Bakker,

Zestigplusser, speler in Leeuwarden, oud-speler van Soest